Bibliotheek Hoorn 2.0+10 (???)

Over ruim tien jaar gaat mijn dochter alweer bijna naar de 'grote' school. Hoe staat 't dan met onze bibliotheek?

Stel je voor: januari 2020:
De afgelopen tien jaar hebben we als openbare bibliotheken veel gedaan aan het duidelijk maken van onze meerwaarde:
Onafhankelijke, betrouwbare informatie, toegankelijk voor iedereen, zonder winstoogmerk, midden in de samenleving.
Doordat we goed uitdragen wat we te bieden hebben en doordat we goed luisteren naar de input van onze -potentiële- klanten is ons imago weer meer van deze tijd, en worden we niet meer weggezet als 'stoffig' of 'oubollig'. Hier was echter wel een omslag voor nodig: van aanbodgericht zijn we steeds klantgerichter gaan denken, waarbij we onszelf ook steeds meer persoonlijk hebben laten 'kennen'. Daarnaast zijn alle openbare bibliotheken -soms gedwongen door de subsidiegevers- steeds meer samen gaan werken, o.a. via Bibliotheek.nl, en ook de websites van de lokale bibliotheken sluiten hier steeds meer naadloos op aan. De in 2010 nog min of meer versnipperde mogelijkheden van o.a. schoolbieb.nl, jeugdbieb, makkelijklezenplein.nl, 4you.nl maar ook de vraag- en antwoordmogelijkheden (toen nog al@din en ibi, nu met een chatbot en met chattende inlichtingenmedewerkers) enz. zijn overzichtelijk gegroepeerd zodat elke klant weer op één plek terecht kan. Met een paar simpele keuzes (bijvoorbeeld geboortejaar intypen, en evt. daarna nog één of twee vragen beantwoorden) kun je de website overzichtelijker maken voor jezelf, en zie je alleen nog wat voor jou interessant is. Ook inloggen is kinderlijk simpel: met je algemene digitaal id (een keer kiezen, overal te gebruiken) log je in en wordt de laatstgekozen persoonlijke webpagina getoond. Ben je lid van de bibliotheek, dan wordt dit in beeld getoond. Hierdoor heb je extra mogelijkheden op de website, die duidelijk herkenbaar zijn. De niet-digitale boeken kunnen thuis, op het werk of op een centraal punt bezorgd worden (tegen meerkosten) of apart worden gezet bij de dichtstbijzijnde bibliotheekvestiging of in een kluisje bij wijkcentrum of supermarkt. Ook zijn de digitale databanken en digitale materialen (waarvan we er steeds meer hebben, zeker sinds de Koninklijke Bibliotheek met terugwerkende kracht haar hele collectie is gaan digitaliseren) via de website te raadplegen, en je krijgt voorrang als je via chat een vraag wilt stellen aan de dienstdoende bibliotheekmedewerker.

De Web2.0-mentaliteit is volledig ingeburgerd geraakt in bibliotheek Hoorn. Omdat we een 'community' wilden opzetten zijn we daarmee in 2010 eerst maar eens zelf begonnen: op de website staan de profielen van alle medewerkers waarop zij iets van zichzelf en hun interesses vertellen. Ook klanten kunnen ervoor kiezen om zo'n profiel van zichzelf (of groep) te maken, en ze kunnen zelf kiezen voor wie dit te zien is (iedereen / alleen leden van dezelfde bibliotheek / alleen mensen die ze zelf hebben uitgenodigd). Hier wordt onder andere door de nieuw opgerichte digitale leeskringen en door de scholen graag gebruik van gemaakt, en ook onze samenwerkingspartners laten graag wat van zichzelf zien op onze site.

Voor alles wat een bezoeker op onze site doet worden (veel) punten toegekend. Deze punten kan de klant inwisselen voor o.a. korting op het lidmaatschap, gratis een film downloaden, een reservering, enz. (zeg maar de 'traditionele' diensten van de bibliotheek), maar ook try-outs van nieuwe games (via onze samenwerkingspartners) en de verschillende levels van onze (door enthousiaste stagiairs) zelf ontworpen games 'BSB-at-home' en 'SuperLibrarian' zijn in trek. Regelmatig zijn er daarnaast ook aanbiedingen van onze samenwerkingspartners. Zo kun je bijvoorbeeld in januari 2020 een maandabonnement van het NHD krijgen voor 20.000 punten, korting op games bij Bart Smit, een gratis tijdschriftabonnement voor 5 afleveringen, of 2 GB gratis muziek downloaden. Ook kun je ervoor kiezen om een goed doel te steunen met je punten, waarbij het gedoneerde puntenaantal wordt verdubbeld. Elke ingelogde bezoeker ziet twee puntentellingen: totaal verdiend, en totaal nog op het account (dus nog niet ingeruild voor diensten). Door deze punten wordt zichtbaar wie actief is in de community (top-10-lijstje op de website), en de bezoekers krijgen hierdoor erkenning voor de tijd die ze in onze website steken.

Veel vragen en opmerkingen van klanten komen binnen via chat. Doordat de bibliotheek een slimme gadget heeft gemaakt en verspreid komen veel van die chat-vragen 'gewoon' vanaf de eigen pagina van de klant (hyves, netvibes, blog, enz.) of vanaf de telefoon van de klant. Ook op de sites van onze samenwerkingspartners staat deze gadget uiteraard op een prominente plaats. Regelmatig krijgen we daardoor ook vragen die anders nooit bij ons zouden zijn gesteld, omdat deze vragenstellers nog een ouderwets beeld hebben bij 'bibliotheek'. Dit levert soms leuke reacties op, die uiteraard niet misstaan op onze website.

Zijn we dan alleen nog maar een website in 2020?

Nee, natuurlijk niet, als organisatie zijn we juist een samensmelting van bibliotheek1.0 en -2.0- geworden. Er zijn nog steeds verschillende filialen waar de klanten tijdens onze ruime openingstijden terecht kunnen om materialen uit te zoeken en voor persoonlijk contact. Ook wordt veel gebruik gemaakt van de bibliotheek als ontmoetingsruimte, en bij elk filiaal is een kleine ruimte gemaakt die gebruikt kan worden voor kleine groepen (leeskringen, cursussen, inloopspreekuur van de gemeente, enz.) Hierdoor is het altijd een komen en gaan in de filialen.

In samenwerking met diverse partners wordt door de bibliotheek les gegeven in allerlei computertoepassingen. De grootste waarde voor klanten is de cursus Mediawijsheid 1.0 die veelvuldig wordt gegeven. Deze cursus wordt volledig vergoedt door de overheid, omdat dit een speerpunt is voor de hele samenleving. Voor scholen wordt deze cursus vaak aangepast aan een leeropdracht, aangezien de toepasbaarheid dan duidelijk is en de geleerde vaardigheden makkelijker worden onthouden. Steeds meer cursisten komen terug voor de vervolgcursussen mediawijsheid 2.0 en -3.0.

De collectie omvat nog steeds 'voor elk wat wils', wat nog wel eens moeilijk is nu er zoveel meer mogelijkheden zijn. Naast de digitale boeken (e-books en gesproken boeken) werken we we met een combinatie printing-on-demand en 'gewone' boeken. Hierdoor kan elke klant desgewenst binnen zeer korte tijd elk boek in huis hebben. Gelukkig is er door de VOB goed onderhandeld met de uitgeverijen en mogen we alle digitale boeken (dus ook degene die zijn 'uitgeleend') ook nog via onze website 'ter inzage' geven, zodat iemand die echt haast heeft een boek op die manier toch nog gauw even kan lezen voor zijn lijst of voor de leeskring.
Voor muziek maar ook voor films werken we steeds hechter samen met LeenDirect, waar nu veel meer mogelijkheden zijn voor het legaal downloaden van muziek en films, en waar steeds meer wordt samengewerkt met andere organisaties (filmdistributeurs, filmmusea, omroepbestel) en met Web2.0-toepassingen als YouTube en Last.fm.
Onze 'traditionele' collectie is ongeveer even groot gebleven, maar op het digitale vlak is onze collectie exponentiëel gegroeid, waardoor onze klanten voor steeds meer informatie 'gewoon' bij hun eigen bibliotheek terecht kunnen.

Het cultureel aanbod wordt door onze klanten op hun verjaardagspraatjes geroemd en geprezen. Tipgevers krijgen voorrang op kaarten, waardoor veel klanten gebruik maken van de mogelijkheid om suggesties te doen voor het programma. Zodra een nieuwe activiteit is afgesproken krijgen de tipgevers daar als eerste persoonlijk bericht over, pas een dag daarna staat 't op de 'nieuwsblog' van de website. De ondersteunende informatie is ook super: op de website staan ruim van tevoren al podcasts, filmpjes, foto's enz. van de genodigde, waardoor klanten alvast kunnen 'snuffelen' aan het uitje en twijfelaars alsnog over de streep worden getrokken. Uiteraard kunnen ze op die informatiepagina ook meteen een reservering maken voor de boeken van deze schrijver. Door goede afspraken met omringende bibliotheken en door de landelijke afspraken over printing-on-demand kunnen we garanderen dat een klant die vanaf deze pagina een boek reserveert, dit ook echt ontvangt vóór de lezing.

Via afdeling Educatie wordt intensief samengewerkt met alle onderwijsinstellingen in ons doelgebied. Leesbevordering, Media-educatie: we zijn er dé samenwerkingspartner voor. Door de web2.0-mentaliteit durven scholen en leerkrachten steeds makkelijker met vragen en voorstellen te komen, waardoor ons aanbod steeds beter kan aansluiten op de vraag. Voor mijn dochter is de bibliotheek in 2020 dan ook een vertrouwd instituut, en niet omdat haar moeder daar werkt: ze heeft er bijna dagelijks via school (digitaal schoolbord) mee te maken, en heeft bijvoorbeeld al verschillende werkstukken in groepjes gemaakt via de op onze website ingebedde 'Google-docs'-applicatie, waardoor alle digitale inhoud vanaf de bibliotheekwebsite moeiteloos kan worden verbonden met hun eigen inzichten.

Tot zover voorlopig mijn 'toekomstvisie'. Nu komt 't erop aan dat we samen gaan bekijken welke kant we opwillen voor 2020, en wat we daarvoor gaan doen.

Aan mijn collega's: tot de 28e

Groetjes,
BiebBoontje